سه تار یکی از محبوب ترین سازها در موسیقی سنتی ایران است، که بسیار قدیمی و با ریشه محسوب می شود. این ساز، از اجزای بسیاری تشکیل شده است و در گروه سازهای مضرابی قرار می گیرد، با اینکه با کمک ناخن دست نواخته می شود، و از مضراب استفاده نمی شود. این ساز با گذشت زمان تغییر کرده و سیم دیگری به آن افزوده شده است.
موسیقی سنتی، برای ما ایرانی ها خیلی محبوب است. سازهای مختلفی مانند سه تار، سنتور، تار، دف و … هر کدام صدای زیبایی دارند، که شنیدن آنها لذت خاصی دارد. اما این ساز، بیشتر در غرب آسیا رواج داشت. برخی از عرفا نیز این ساز را اوتار می خوانند. این ساز در خانواده تنبور طبقه بندی می شود. این ساز امروزه بیشتر به تار شباهت دارد و نوازندگان تار نیز، معمولاً بر این ساز تسلط دارند.
آنچه در این مقاله می خوانید
سه تار چیست ؟ چگونه نواخته می شود ؟
سه تار در گروه ساز های مضرابی قرار گرفته و از نخ ، چوب، فلز و نایلون ساخته شده است. اندازه این ساز حدود سه اکتاو است. اصولاً این ساز با کمک ناخن های انگشت اشاره، نواخته میشود و از مضراب استفاده نمی کنند. سه تار و سایر سازهای مشابه (به عنوان مثال تنبور، چگور، دوتار) بیشتر در مناطق مرکزی آسیا و خاورمیانه رایج است.
نمونه ای زیبا از سه تار نوازی
نواختن سه تار از چه زمانی رایج بوده است ؟
در زمان قدیم این ساز سه سیم داشته، اما اکنون دارای چهار سیم است. البته دو سیم اعداد سه و چهار، از لحاظ فاصله به هم نزدیک هستند و همزمان از دو سیم استاده می شود. مجموعه این دو سیم “بم” نام دارد. افرادی مانند ابونصر فارابی، ابن سینا و تعدادی از مشاهیر دیگر، به مرور زمان، به لزوم افزودن سیم دیگری به سه تار پی بردند.
این سیم از نظر تاریخی سیم چهارم است، اما به آن سیم سوم می گویند. این سیم را سیم مشتاق نیز می نامند. زیرا ابوالحسن صبا در روایتی گفته است، که برای اولین بار درویشی به نام مشتاق، این رشته را به این ساز افزود.
سه تار از چه قسمت هایی تشکیل شده است ؟
این ساز زیبا از کاسه طنینی ، صفحه رو ، خرک ، دسته و پرده تشکیل شده است که هر یک از این بخش ها کاملا برای یک هدف خاص ساخته شده اند.
کاسهی طنینی : این قسمت یکی از مهمترین اجزای ساز است. این کاسه، شکلی مانند گلابی دارد و از چوب ساخته شده است. کاسه های سه تار، معمولاً یا به صورت تکه ای ساخته می شوند و یا با کمک قطعات چوبی که بهم متصل می شوند. برای زیبایی ظاهری، معمولاً با صدف یا استخوان تزئین می شود. این قسمت از ساز، شبیه کاسه تنبور یا عود است اما کوچکتر از آنهاست.
صفحه رو سه تار: برای این قسمت از ساز نیز، از چوب استفاده کردند و معمولاً سوراخ های کوچکی روی آن ایجاد می شود، که باعث می شود صدا از کاسه طنینی خارج شود.
خرک سه تار : خرک مانند سایر قطعات ساز، از چوب ساخته شده و طول آن حدود چهار سانت است و ارتفاعی حدود هفت میلی متر دارد. آنها روی خرک شیارهایی تولید می کنند، که سیم این ساز از آن عبور می کند و جداگانه روی ساز قرار می گیرد.
دسته و پرده سه تار
دسته سه تار : دسته این ساز، از کاسه آن باریکتر است. دسته سه تار به صورت یک لوله جامد و توپر است، که قطر آن حدود دو و نیم سانتی متر و طول آن 40 تا 50 سانتی متر است. قسمت بالای دسته، صاف است اما قسمت پشت آن به شکل نیم دایره ساخته شده، که پرده ها در آن بسته شده اند. این دسته از یک طرف به کاسه و از طرف دیگر به سر پنجه متصل است.
پردهی سه تار : پرده رشته های نازکی است، که از روده حیوانات یا ابریشم تولید می شود. این سیم ها به صورت سه لایی و چهار لایی، در امتداد دسته ساز قرار می گیرند، و با کمک آنها می توان فواصل موسیقی را طبقه بندی کرد.
بهترین سه تار برای شروع
تقریبا با تمامی سه تار های موجود در بازار می توانید این هنر زیبا را شروع کنید. برای شروع بهتر است یک مدل ارزان قیمت و مقرون به صرفه را تهیه کنید تا پس از آموزش دیدن و حرفه ای شدن در این کار، یک مدل گران قیمت و باکیفیت را برای خود انتخاب و خریداری کنید.
انواع سه تار ایرانی باکیفیت، در مدل های گوناگون در لیست زیر موجود است. بسته به نیاز خود می توانید بهترین و ارزان ترین سه تار را از بین گزینه های زیر، انتخاب کنید و تهیه نمایید.
نظرات کاربران